کَمّیَت یا چَندی در لغت به معنای مقدار میباشد و معمولاً در برابر واژهٔ کیفیت به کار میرود.در فیزیک هر چه که قابل اندازه گیری باشد، کمیت و در مقابل، هرچه که نتوان اندازه گیری کرد کیفیت نامیده می شود. کمیت را میتوان با یک عدد نشان داد و برای تعیین این مقدار نیاز به واحد (یکا) آن کمیت داریم.کمیت و کیفیت را در فارسی چند و چون نیز میگویند.
از کمیتهای پر کاربرد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- طول
- چگالی
- انرژی
- نیرو
- فشار
- دما
- زمان
- سرعت
- حجم
- جرم
- اختلاف پتانسیل الکتریکی
- بار الکتریکی
- بسامد
- شدت جریان الکتریکی
کمیتها در فیزیک به دو نوع کمیت نرده ای یا اسکالر (عددی) و کمیت برداری تقسیم میشوند.
- کمیتهای نرده ای، کمیت هایی هستند که تنها دارای بزرگی ( اندازه ) می باشند .مانند جرم، زمان و دما
- کمیتهای برداری، کمیت هایی هستند که علاوه بر اندازه دارای جهت نیز هستند.مانند سرعت، جابجایی و نیرو
کمیت نردهای یا اسکالر ( Scalar) به کمیتی گفته میشود که تنها با یک عدد نمایش داده میشود، برخلاف کمیتهای برداری که دارای مقدار و جهت هستند. در واقع کمیتهای نردهای یک تانسور درجه صفر هستند.
اگر بخواهیم چند کمیت نردهای را نام ببریم، میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- فاصله
- جرم
- انرژی
- دما
- بار الکتریکی
- چگالی
- پتانسیل الکتریکی
کمیتهایی مانند میدان الکتریکی و شتاب نردهای نیستند. نردهای نیست اما اندازه آن هست.
کمیت برداری کمیتی در فیزیک است که علاوه بر اندازه دارای جهت نیز باشد. مهمترین کمیتهای برداری که میتوان نام برد، عبارتاند از:
۱- مکان ۲- سرعت ۳- شتاب ۴- نیرو ۵- میدانهای
یکی از بهترین راهای تشخیص برداری بودن یا نبودن یک کمیت اینست که بررسی کنیم آیا جمع آن کمیت خاصیت برداری دارد یا خیر. مثلاً جریان الکتریکی با وجود آنکه علاوه بر اندازه جهت نیز دارد ولی برداری نیست زیرا جمع جریانها به صورت اسکالر صورت میگیرد (قانون جریان کیرشهف). در حالت بسیار کلی هر مجموعه عدد که به صورت یک ماتریس ستونی n×۱ قابل نوشتن باشد بردار گفته میشود. کاربرد این مفهوم در توصیف حالت سیستمها به مراتب بیشتر از محاسبات پدیدههای فیزیکی است. اگر بخواهیم چند کمیت برداری را نام ببریم، میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
نظرات شما عزیزان:
موضوعات مرتبط: نکات درسی ، ،
برچسبها: